Toplu Taşımada Navigasyonun Geleceği

Hiç bilmediğiniz bir yere toplu taşıma kullanarak gidecekseniz yola çıkmadan önce nasıl plan yapıyorsunuz? Planınızı hazırlarken hangi tür haritaları kullanıyorsunuz? Online harita mı, navigasyon cihazı üzerinde gelen haritayı mı yoksa bu amaca yönelik basılı kent haritası mı?

Eğer plan yaparken toplu taşıma duraklarını gösteren basılı bir kent haritası kullanırsanız yola çıktığınızda haritada işaretlediğiniz otobüs durağını yerinde bulamayabilirsiniz. Çünkü o durak bir hafta önce yeraltı treni çalışmaları nedeniyle başka yere taşınmıştır. İnternetteki bir çok online haritadan birini kullanırsanız, Google Maps, Microsoft Virtual Earth gibi, haritada planladığınız rota üzerinde yol çalışması çıkabilir. Navigasyon cihazı kullanırsanız yine benzeri durumlarla karşı karşıya kalma ihtimaliniz vardır.

Sanırım bu sorunların temelinde yatan şeyin ne olduğunu az çok tahmin edebiliyorsunuz. Her türlü haritanın özellikle sayısal haritaların güncellik sorunu gelişen teknoloji ile birlikte daha fazla ön planda olmaya başladı. Kullanıcı olarak elimizdeki haritaları ne kadar sık yeniliyoruz ve üreticiler ne kadar sık yeniliyorlar ya da yenileyebiliyorlar?

Üretilen sayısal haritalarda ne kadar iyi bir algoritmanız olursa olsun eğer verileriniz güncel ve yeterli değilse algoritmanız size yardımcı olamaz. Güncel ve yeterli veriler elde etmek ve sunmak için ise içi para dolu birçok depoya ihtiyacınız olabilir çünkü bu işi yapmak yanına yaklaşılmayacak kadar pahalıdır da. Bu sorunu ise sosyal harita üretimi ile çözmeyi düşünen OpenStreetMap.org projesinden bahsetmeden olmaz. Bu projede haritayı, haritayı kullananlar oluşturuyor. Örneğin yoldaki trafik lambaları, yol akış yönü, çalışma olup olmadığı, kaç şerit olduğu vs. Dahası kullanıcılar nasıl harita üretildiğini, kendilerinin nasıl sayısal harita oluşturabileceklerini de öğrenebiliyor. Böylece sitede kullanıcıları tarafından güncellenen bir harita oluşuyor. İsterseniz seçtiğiniz bölgeyi navigasyon cihazınıza indirip navigasyonda kullanabiliyorsunuz. Ayrıca bilimsel çalışmalar yapmak için proje açık kaynak kodlu ve birçok dilde yazılmış düzenleme yazılımı bulunuyor. Takdire değer!

OpenStreetMap yanında herkesin katılamadığı ancak gelecek vaat eden toplu taşımada yol haritanızı çizmek için Google, Google Transit hizmetine başladı. Daha çok başlarında olan bu hizmet yakında birçok ülkede çalışamaya başlayacaktır ancak hangi verilerle?

Bu projeler benim “A’dan B’ye 15 dakikada en fazla 2 TL harcayarak yürümeden nasıl giderim?” soruma cevap veriyorlar mı? Şuan için cevap hayır ama bunu yapmak için birçok üniversitede ve firmalarda ArGe çalışmaları yapılmakta. Londra için mySociety, kâr amacı gütmeyen bir topluluk, örnek bir uygulama geliştirmiş: http://www.mysociety.org/2007/more-travel-maps/

Peki, seyir halindeyken gideceğimiz yol üzerinde bir yangın, trafik kazası meydana gelirse? Navigasyon cihazımız bu bilgiye hemen ulaşıp yeni rota çiziyor mu? Veya gideceğimiz yolun özellikleri hakkında taşıma kapasitesi, hangi tür araçlara açık gibi bilgileri alabiliyor muyuz? Maalesef bu tarz bilgileri veren bir sistem yok çünkü yol bilgileri uygulama geliştiricileri için veri sağlayıcılar tarafından ücretsiz olarak açık değil. Ancak umut verici bir haber var; Google Transit elindeki toplu taşıma verilerini kısıtlıda olsa açmış durumda. Ancak henüz navigasyon cihazları için böyle bir yayın yapan proje yok.

Tahminlere göre gelecekte bir milyar insan navigasyon kullanıcısı olacak ve şimdiki kullanıcıların %75’i veri güncelliğinden şikâyetçi. Bu anlamda gelecekte navigasyon konusunda iyi şeyler olacağından çok umutluyum, çünkü talep arttıkça sorunların çözümü de beraberinde gelecektir. Sorunların çözümü her ne kadar ulaşılmaz gözükse de bir çoğumuza bundan 20 yıl öncesinde şimdi gelinen nokta ulaşılmaz geliyordu. Gelecekte her nasıl çözüm üretilirse üretilsin bu çözümlerde bizim sadece izleyici ya da veri toplayanlar olarak kalmamız gerekiyor.